بررسی روشهای انتقال ویروس عامل بیماری برونشیت عفونی

معرفی :



بیماری برونشیت عفونی ( ib ) ، که بیماری برونشیت عفونی پرندگان نیز
نامیده میشود ، نوعی بیماری ویروسی بسیار مسری تنفسی مرغ هاست که مشخصه آن
ضایعات نایی ( tracheal ) ، سرفه و عطسه میباشد . این بیماری سبب ضایعات و
زیانهای اقتصادی مهمی میشود . علت آن نیز وزن گیری پائین و کاهش بازده
غذایی ، بروز عفونتهای مختلف پیچیده که سبب بروز airsacculities خواهند شد .
این ضایعه نیز سبب افت بازده در طیور گوشتی و همچنین علت اصلی سقوط تولید
تخم مرغ و همچنین کیفیت آن میباشد .



طبیعت بالای انتقال این بیماری و وقوع چندگانه سروتیپهای ویروس این
بیماری ( ibv ) حالت بسیار پیچیده ایی را ایجاد کرده و توجه تولیدکنندگان
را در جهت پیشگیری از بروز این بیماری افزایش میدهد . اما بایستی توجه داشت
که بروز بیماری برونشیت عفونی ، سبب صدمه خوردن به سلامت عمومی جامعه
نخواهد شد .



زیانهای مالی ناشی از بروز برونشیت ، معمولا بدلیل کاهش تولید میباشد و
نه مرگ و میر . اگرچه در جوجه های گوشتی ، مرگ و میر از درجه اهمیت بالایی
برخوردار میباشد . میزان مرگ و میر در جوجه های گوشتی ظرف مدت دو هفته به
حداکثر مقدار ممکن می رسد . این واقعه نیز در سن پنج تا شش هفتگی زندگی
آنها روی میدهد . مرگ و میر نیز بطور معمول بر اثر عفونتهای باکتریایی
ثانویه روی میدهد . عفونتهای باکتریایی نیز بدلیل صدمه خوردن به مجاری
تنفسی بر اثر ویروس بیماری برونشیت ( ibv ) میباشد .



برخی از زنجیره های این ویروس ، بشدت خاصیت nephropathogenic داشته و
توانایی گرفتن تلفات تا ۳۰ درصدی را از گله های جوجه های جوان دارند .



ویروس این بیماری در داخل oviduct نیز تکثیر می یابد . بیماری برونشیت
عفونی در پرندگانی که سن بالا دارند میتوانند منجر به کاهش ۱۰ تا ۵۰ درصدی و
یا بیشتر در تولید میشود . همچنین با بروز این بیماری ، تولید تخم مرغهای
بدشکل نیز افزایش خواهند یافت .



بطور معمول ، میزان تولید ، پس از بروز این بیماری به حالت عادی باز
نخواهد گشت . برخی از مواقع ، بروز این بیماری در پرندگان جوان ، سبب رشد
ناقص و ناکافی oviduct خواهد شد .



انواعی از خانواده coronavirus که شباهتهای ژنی زیادی را با ibv دارند ،
از قرقاول ها و بوقلمونها جدا شده اند . اما انواعی از coronavirus هایی
که در اینگونه پرندگان دیده میشوند ، بایستی بصورت جداگانه و در مبحثی دیگر
بررسی شوند .





انتقال ویروس برونشیت عفونی :



ویروس بیماری برونشیت عفونی به سرعت در میان طیور پخش می شود . پرندگان
مستعد به بیماری که در اطاقی با پرندگان بیمار نگهداری شده بودند ، پس از
48 ساعت نشانه های بیماری را بروز دادند . ویروس عامل این بیماری پس از 24
ساعت از بورس ، کله ها ، ریه ها و نای پرندگان آلوده به این بیماری جدا
گردیده است . این جداسازی در هفتمین روز آلودگی استنشاقی این پرندگان صورت
پذیرفت .



میزان ویروس جداشده با گذشت زمان کاهش یافته و با توجه به گونه های
ویروس متفاوت میباشد . اما بایستی توجه داشت که مواردی ثبت شده است که
ویروس عامل این بیماری در 14 و 20 هفتگی پس از گذشت بیماری از طیور ، جدا
گردیده است . بروز مجدد ویروس عامل بیماری برونشیت عفونی ( IBV ) در
مرغهایی که هفته ها عاری از این ویروس بوده اند بر اثر تلقیح در یک روزگی
نیز گزارش شده است .



ویروس عامل این بیماری توسط Swab در سن 19 هفتگی از ترشحات نایی و کلوآک جدا گردیده است .



طبیعت مقاومت ویروس عامل این بیماری نامشخص باقی مانده است . اگرچه
کلیه ها یکی از محلهای ذخیره ویروس عامل این بیماری ( IBV ) و مقاومت آن می
باشد .



اخیرا به اثبات رسیده است که ویروس واکسن IBV در ارگانهای مختلف داخلی
برای 163 روز یا بیشتر زنده باقی می ماند . در خلال این دوره ، ویروس ممکن
است بصورت دوره ایی در مدفوع و ترشحات بینی پخش شود . گزارشهای ارائه شده
از پخش دوره ایی و کوتاه مدت این بیماری ، گواه بر پتانسیل خطر انتقال گله
به گله از طریق افراد یا تجهیزات آلوده میباشد .



اگرچه گزارشهایی نیز مبنی بر جداسازی ویروس از تخم مرغها ، 43 روز پس
از بهبود طیور داده شده است . جالب آن که برخی از جوجه های هچ شده از این
تخم مرغها کاملا عاری از ویروس بیماری برونشیت عفونی یا IBV بوده اند .



شدت و میزان شیوع این بیماری از طریق هوا در میان گله ها نامشخص است .
حاملین نیز بعنوان فاکتوری مشخص در شیوع این بیماری دسته بندی نشده اند .



دوره انکوباسیون این بیماری 18 تا 36 ساعت ، بسته به دوز و میزان تلقیح
میباشد . جوجه هایی که در معرض مایعات رقیق نشده حاوی ویروس این بیماری
بصورت تنفسی قرار گرفتند بطور معمول پس از 24 ساعت نخستین نشانه های تنفسی
را بروز دادند . این نشانه های تنفسی شالمل التهاب نای و به اصطلاح عامیانه
، خس خس کردن بودند . اما بصورت طبیعی ، بروز این بیماری به 36 ساعت یا
بیشتر زمان نیاز خواهد داشت .







میزان شیوع و مرگ و میر :



این بیماری ، توانایی آلودگی تمامی پرندگان موجود در یک گله را دارد . اما میزان تلفات ناشی از بیماری متفاوت بوده و به عواملی چون :



ü حدت ویروس .



ü سروتایپ ویروس .



ü سن گله درگیر .



ü وضعیت ایمنی گله درگیر .



ü کیفیت ایمنی فعال و همچنین مادری در گله درگیر .



ü بیماریهای ثانویه باکتریایی .



ü استرس های محیطی .



بستگی دارد .



اما میزان مرگ و میر این بیماری از ملایم تا شدید متفاوت است . بر اساس
تحقیقات صورت پذیرفته ، برخی از سویه های تنفسی و NephroPathogenic چون
DE072 سبب بروز تلفاتی شدید در گله های تحت پرورش میشوند . این در حالیست
که سویه هایی چون T استرالیایی سبب بروز تلفاتی اندک میشوند .



جنسیت جوجه ها ، وضعیت گله مادر و تغذیه ، از فاکتورهایی میباشند که در
شدت بروز ضایعات کلیوی ، موثر میباشند . میزان تلفات این بیماری در جوجه
هایی با سن کمتر از 6 هفته بالا میباشد ( 25 درصد یا بیشتر ) در حالیکه در
جوجه هایی با سن بیش از 6 هفته ، بطور معمول اندک است .



بر اساس آمارهای منتشر شده ، تلفات 15 تا 80 درصدی ناشی از این بیماری
در کشور چین به ثبت رسیده است . از سوی دیگر ، تلفات 45 درصدی در مزارع
پرورش قرقاول به ثبت رسیده است . این مزارع ، نوعی کرونا ویروس جدا شده است
.